Miðlægur vandi ára minna

Þegar ég var að verða fimmtugur svona fyrir nokkrum árum eða þar um bil fór ég að hugsa um þessi tímamót.  Það hafði verið mikil umræða um stöðu konurnar og allt það.  Við karlarnir sátum sem sneyptir hundar yfir öllu þessu óréttlæti sem við höfðum beitt konur í gegnum tíðina.  Á leið minni út úr bænum fór ég að hugsa um þetta allt og þá varð til þetta ljóð sem hér kemur á eftir.  Þá sá ég í huga mér hvernig líðan kynbræðra minna væri, hálf rislítið og lífið að fjara út.  Þetta er í gamansömum tón með alvarlegu ívafi.  Ég hef alltaf séð fyrir mér að Árni Tryggvason leikari myndi flytja þetta ljóð, enda var það að hluta til samið með þeim hrynjanda sem hann les.  Ljóðið kalla ég Miðaldra.

Miðaldra

REQUIEM

Miðlægur vandi ára minna

er útlægur vandi hára minna

sálin er sjúk og lúin

sjálfur kroppurinn fúinn,

belgist til beggja hliða

svo brjóst ungra kvenna iða

andinn er ávalt reiðubúinn

þótt árans standurinn sé niðursnúinn

nema að hann snúi upp.

 

Þá er það blessað baslið

bíllinn ónýti og draslið

konan er löngu farin

líka var hún barin,

en börnin uxu úr grasi

Bergur, Sveinn og Þrasi

afglapans arfleiddi lyndið

alveg eins og erfðasyndin.

 

Löngu er ég hættur að skrifa

letina á ég fyrir að lifa

kötturinn og kaffidrykkur

er köllun mín og búhnykkur,

en sjónvarpið ég sit við lengi

sjálfa Gufuna ekki tengi

vona að lífinu vísast senn ljúki

viðundrið ég sjálfur fjúki

um himnana sjaldséðu sali.

 

Þá á ég þessa einu von

að hitta þann blessaða son

sem Jósef smiður kenndi

og séra Hallgrímur umvermdi

kærleika og Krists orðum

á Hvalfjarðarströnd hér forðum

og Gudda sem guðlausa Tyrki

gabbaði, ég þá um hana yrki

er sólin við himnahliðið hnígur.

 

En verst er að vita ei lengur

hvernig veröldin snýst og gengur

er sólroði fer um suðrænar lendur

og sár mín gróa og hendur.

Fer þá sá gamli góði mig að vekja,

mun hann þá mig aftur hrekja

í heiminn hans gamla láta

og gera mig að eilífðarskáta

sem hættur er alveg að kvarta.

 

Orð mín er óræðin ræða

sem ólmast í mér og hræða

hvern þann sem kann þetta að lesa

mig nú karlægan lúsablesa,

velta úr mínu vílaða fleti

þann voða, ég nefni ekki fretið

hrotur og hægða vandinn

þó háttstemmdur væri andinn

las ég Tolstoy og Dostzeviski.

 

Nábjargir fékk ég nánast engar

og munntóbakið sem mengar

nærði sálina illa

sem orsakaði útferð og kvilla,

en læknar mig löngum kvöldu

og liðagiktina í mér öldu

við Penisinlín og pilluátið

ég Postulasöguna hefði betur í mig látið

af öllum heimsins veigum.

 

Og svo er ég farin að leiða og kvíða

löstum og öðrum daglegum líðan

ég nenni ekki neitt út úr húsi

né öðru daglegu stússi,

en það er komin hér ný kona

sem kann um að búa og ég vona

að geti mig gamlan stutt

á vatnsalernið flutt

svo hætti ég annars staðar að losa.

 

Já mitt fúla en fjölgerða stúss

var frjókorn þess jarðar trúss

er ég batt í mínum móður kviði

þótt ég mannleysis braginn fyrir liði

frá minni fyrstu helgu tíð

þá herjaði hér stríð,

en blessuð sértu mín blíða móðir

er barst mig á norðurslóðir

og vötnin og fjöllin mér gafst.

                        Ólafur H. Einarsson 1998

Kiljan kom í heimsókn

Fyrir páska var ég að endurnýja kynni mín við ,,Sjálfstætt Fólk eftir Halldór Kiljan Laxness"  Þetta er þriðja útgáfa sem ég las, 525 bls.  Var þá rétt á undan búin að lesa Innansveitar Kronikuna.  Ég var orðin nokkuð mettur af Kiljan og var farin að velta fyrir mér hvernig þessi texti myndi eldast.  Unga fólkið og fleiri kvarta undan stafsetningunni.  Þá er orðaforðinn ekki í takt við samtímann, en hvað með það.  Það er allt í lagi.  Eiginlega finnst mér best að lesa Njálu á forníslenskunni. En áfram með Kiljan.  Bjartur í Sumarhúsum var mér hugleikinn  og allt baslið hans.  Þannig var ég að burðast með þennan texta í höfðinu dögum saman.  Þá var ég var komin að þeirri niðurstöðu að þessi texti myndi eldast  illa, hm... já.  

Nú liðu nokkrir dagar í viðbót og þá gerðist það sem er dálítið skrítið.  Mig fer að dreyma skáldið.  Draumurinn var á þessa leið.  Ég er heima hjá mér sitjandi við tölvuna í herberginu þar sem ég hef afdrep við að skrifa ofl..  Þá finnst mér að komi fólk inn á ganginn við herbergisdyrnar.  Þetta voru fjóra persónur.  Allt í einu heyri ég að Kiljan talar til mín ( með sínum talanda) og segir ,, Hér partast þú í þessu herbergi" og ég eiginlega fór hálfpartinn að hlæja með sjálfum mér.

Það gat enginn orðað þetta svona nema Kiljan, á þennan hátt.  Ég hugsaði með mér að auðvita var þetta rétt því að þetta er bara herb. sem ég sýsla mér í til afþreyingar.  Þannig ver ég bara hluta af  lífinu hér.  Skáldið var sem sagt í heimsókn hjá mér og að láta mig vita af sér.

Eftir á að hyggja þá passið ykkur sá gamli er enn á ferðinni ef þið farið að argast út í skrifin hans og Hannes Hólmsteinn hann hlýtur að sofa lítið á nóttunni.  Þannig ætla ég að lesa áfram Kiljan og reyna að sættast við hann, það er aldrei gott að skattyrðast við stórskáld, munið það.

Sumarástin komin

Stundum skortir mann orð til að geta komið því sem maður upplifir í rökrétt samhengi.  Þannig er mér nú varið .  Ég skrifaði smá pistil um Steindepilspar fyrir tveimur dögum, þar sem ég sagði frá kynnum mínum af þeim í klettum nálægt þar sem ég bý.  Eins og ég lýsti var ég orðin vonlítill með að sjá sumarástina mína og tregaði það mjög.  En vegir ástarinnar eru órannsakanlegir og stundum óvæntir.  Þar sem ég sat við kvöldmatarborðið og horfi út um gluggann, þá gerðist það Steindepillinn flaug rétt framan við gluggann eins og hending kast. 

Ég þaut út í stofugluggann og greip kíkirinn og viti menn það leyndi sér ekki sumarástin mín var komin að vitja óðals síns.  Hjartað hamaðist í brjósti mér, þetta var ekki skinvilla. 

Það var mikil ást í lofti og ég mátti ekki vera að því að horfa á upphaf kosningasjónvarpsins.  Parið fallega átti alla athygli mína.  Þau flugu upp að því að virtist lóðrétt upp og steyptu sér síðan niður á jörðina.  Flugu upp og líkast var að þau flygju á brjóst hvors annars sem endaði með miklum eltingarleik um kletta  og steina hér fyrir utan.  Þetta var á góðu máli íslenskir vorleikir í yndislegri náttúru. 

Ég hlakka til að eiga margar og ánægjulegar stundir með þessum vinum mínum í sumar.  Það sem er undalegast við alla þessa sögu er að líkast til er sem almættið hafi lesið hugsanir mínar og  ef til vill bænheyrt mig.  Steindepillinn settist reyndar ekki á steininn sinn sem hann fer vanalega í kvöldsólarbað á, en mændi í kvöldsólina lengi og skoðaði umhverfið í leiðinni.  Mikið var það fallegt sjón sem er greipt í huga minn að horfa á ástina mína sem vitjað hafði óðals síns. Með lotningu horfði hann á hina ungu íslensku sumarnótt fullur auðmýktar og að fá  lifa enn eitt ævintýrasumarið.  Ég á þá ósk líka.

Hvað varð um þig fagri fugl

 

Síðustu kvöldin hef ég setið við stofugluggann.  Mundað kíkirinn og horft á jökulrispuðu grágrýtis klappirnar hér skammt frá.  Ég er að bíða eftir Steindepil, yndislega kvikur fugl sem fellur vel inn í klappir og grýtt landslag.  Reyndar eru klappirnar hér með hvítum Skófum og jafnvel rauðlituðum, sem gerir það að verkum að blessaður fuglinn dylst eins vel og náttúran hefur klætt hann.  Þetta byrjaði fyrir tveimur árum, varð eins konar sumarást.  Það var kvöld eitt að hann settist á svalahandriðið hjá mér.  Gulleit bringan gerði fuglinn leyndardómsfullann.  Var þetta nýr flækingsfugl sem ég kannaðist ekki við ?  Nei þetta var þekktur fugl um allt land, þvílíkur græningi var ég.  Næsta dag fór ég að svipast eftir honum og sá mér til mikillar gleði að Steindepillinn var farinn að huga að hreiðurgerð í klettunum.  Þannig varð það og allt sumarið fylgdist ég með honum.  Þegar kvöldsólin roðaði vesturloftið tilti hann sér oftast fremst á stærsta bjargið í klettunum.  Sperrti fram bringufjaðrirnar eins og hann væri að hleypa yl sólarinnar að sér.  En einmitt þá varð hann hvað fallegastur.  Bringufjaðrirnar urðu gulli slegnar í kvöldsólinn og aldrei hef ég séð fallegri fugl hvorki fyrr né síðar.  Ég held að það sé ástin sem blindar mig eða skildi það vera.  Þannig horfði ég á hann þar  til mig verkjaði í hendurnar og gúmmíið á sjónaukanum var farið að særa augnlokin.

 

En núna hefur ekkert bólað á honum og ég er farinn að halda að ég sé búin að tapa ástinni minni.  Það hafa komið nokkur kvöld síðustu daga þar sem kvöldsólin hefur litað allt umhverfið dulúð og fegurð, en Steindepillinn minn er hvergi sjáanlegur.  Það er einhver beygur í mér og ég trega sumarástina mína, maður verður svo sjaldan ástfangin í lífinu og hver töpuð ást skilur eftir tómarúm sem erfitt er að fylla í.  Þannig er þetta núna aðeins minningin sem heldur mér við gluggann og vonin að fuglinn fagri vitji aftur jökulrispuðu klappirnar þar sem krækilyng og bláber eiga skjól milli steina.

 

Gamlar og nýjar hugrenningar um vorið

 12. apríl 2005.

Ég sit hérna og það eru 50 metrar í stofnbrautina þar sem umferðin yðar allan daginn.  Horfi á trén og grasið sem er að vakna undan vetri.  Krókusar kíkja upp úr moldinni og blöð Túlipna og Páskaliljanna er græn og þróttmikil.  Moldin í beðunum er rauðsprungin og úfin, en lífvana.  Þá kemur þessi skógarþröstur og horfir á mig.  Ég horfi á hann og við ákveðum að þetta geti verið í lagi.  Hann hoppar um grasið horfir í svörðinn og síðan á mig.  Hvað ertu að gera hérna heyri ég rödd frá honum.  Ég  trúi varla mínum eigin eyrum, en svara samt.  Nú líklega að fanga vorið svara ég svona til að segja eitthvað. 

Trúir þú á þetta vor segir þrösturinn.  Eftir stutta þögn svara ég.  Eiginlega ekki.  Já ég vissi það svarar hann, þess vegna er vorið ekki komið.  Ég er vorið og nú fer ég og kem aftur eftir 10 daga eða eftir næsta norðan áhlaup.  Fuglinn hefur sig til flugs og skýst á milli greinanna og hverfur síðan.  Ég hef setið hér síðustu daga, en vorið lætur lítið á sér kræla.  Þrestirnir sem fljúga um garðinn við stofnbrautina brosa af mér, því ég trúi ekki enn á þetta vor, en það kemur víst að lokum og  matartíminn er liðinn.    

15. apríl 2005

Póesía dagsins er lífið ástin, kærleikurinn og allt það.  Annars skín sólin og allt er bjart og fagurt, eiginlega skil ég ekki hvað ég er að fara með þessu.  Hvaða máli skiptir það svo sem þegar öllu er á botninn hvolft.  Sólin skín og ég veit að það  eitt skiptir máli.  Ég klíp sjálfan mig svona til að vera viss um að ég sé til, öðru hvoru og minni mig stöðugt á að þegar ég vaknaði í morgun þá var ég ekki til.

16. apríl 2005

Ég líð eftir Vesturlandsveginum á 80 km hraða og er farþegi í bíl.  Eins og í ljóði lít ég til hliðar í áttina að skógræktinni í Hamrahlíð.  Augun skotra í leiðinni á hitaveitustokkinn sem ber milli skógræktarinnar og Hamrahlíðarinnar þar sem þenslustykkin eru falin, undir steinsteyptum stokknum.  Ofar við himnasýn er þungbúinn skýjabakki, með slútandi regndropum sem hamastvið að hanga í festunni sem bindur skýin saman.  Skyndilega festast augun við fyrsta fífil sumarsins, útsprunginn með 5 blómkrónur.  Blöðin græn og fersk hlaðin orku vorsins sem enn er ekki vakið.  Gul blómkróna blómanna æpir út í vorið, flýtið ykkur annars missið þið af þessu öllu hér hraðbrautar draugar og blikkbeljur.Ég á tímann og tíminn á mig hér í hlíðinni, í þenslustykkinu sem falið er í stokknum.