Gamla Reykjavík og Árni Óla

 Eftir að við hjónin höfðum skilað yngsta dregnum okkar í unglingabúðir um hvítasunnuhelgina þá fórum við í Góða hirðirinn.  Ég hef aldrei komið þarna áður.  Það var margt um manninn og alls konar hlutir sem eru nýtilegir aftur.  Vissulega ánægjulegt að vita að hlutir sem við förum með í Sorpu að þeim sé komið aftur til gagns.  Fljótlega rekst ég á bókahillur fullar af ódýrum bókum í mjög góðu ásigkomulagi.  Þarna er hægt að ná í hina fjölbreyttustu titla.  Hægt var að fá Íslendingasögurnar á kr. 300 st., Ragnheiði Brynjólfsdóttur tvö bindi bókin á kr. 200 st.  Þarna er heilmikið af afþreyingar bókum.  Konan mín fann t.d. bók sem mig hefur lengi langað að eignast eftir Árna Óla ,, Sagt frá Reykjavík " þá fékk ég mér bók eftir Thor Vilhjálmsson ,, Hvaðan er San Marino ".

Eftir að ég fór að glugga í fyrra í Íslenskt Mannlíf ( fjögur bindi ) vaknaði áhugi minn fyrir gömlu Reykjavík, öllu því margbreytilega manlífi sem fyllti bæinn og gerir enn.  Ég man vel eftir greinum Árna Óla í Lesbók Morgunblaðsins um Reykjavík.  Það var á þeim árum þegar ,,lesbókin" stóð undir nafni og til var Bæjarbókasafn Reykjavíkur, sem ég reyndar stundað nokkuð á þeim árum.  Hins vegar las ég aldrei þessar greinar sem eru sjálfsgat óborganlegur fróðleikur um gamla tímann.  Eiginlega var ég maður framtíðarinnar, en ekki innstiltur á það liðna.  Þannig breytist maður, já er það ekki kallað að þroskast. 

Ég er fæddur og uppalin í Þingholtsstræti og man nokkuð eftir gömlu Reykjavík.  Götumyndin þegar Haukur pressari var að labba með þunga og stóra straujárnið í Lækjargötunni og sér Bjarni að taka ofan fyrir virðulegu fólki.  Það var meiri ró yfir bænum í þá daga og það sem rauf helst kyrrðina voru flugvélar eins og DC 3 og ískrið í Kolakrananum þegar hann var á ferðinni.  Ég hlakka mikið til að geta sökkt mér í þessa nýjustu bók mína um Reykjavík.  Þá eru mjög skemmtilegar teikningar ( tússteikningar ) af húsum sem fylla enn betur upp í minnið um gömlu húsin okkar allra.  Mig blóðlangar til að láta fylgja hér eina af þessum myndum með þessum skrifum, þá til að glæða áhuga ykkar er kunna að lesa  þetta og viljið ná í bækurnar hans Árna Óla. Efst í huga mér er þakklæti til hans fyrir þessi skrif sem munu vera og eru bautasteinar í sögu borgarinnar.

Hér tel ég upp nokkra af bókum Árna Óla :  Fortíð Reykjavíkur 1950.  Gamla Reykjavík 1954.  Skuggsjá Reykjavíkur 1961.  Erill og ferill blaðamanns 1963.  Horft á Reykjavík 1964 og loks Sagt frá Reykjavík sem ég hef nefnt hér að ofan.  Þá Reykjavík fyrri tíma, þrjú bindi sem var gefið út af Skuggsjá 1984-'86.  Þá má öruggt telja að nokkrir titlar liggi óbættir hjá garði í þessari upptalningu. 

Fyrst ég er komin á flug með þetta þá læt ég hér fljóta með ljóð sem ég gerði um ,, Móðurást", en það er reiturinn hjá Miðbæjarskólanum; við Lækjargötu og Bókhlöðustíginn.  Þarna áttum við krakkarnir margar yndisstundir.  Þarna var leikvöllur þess tíma með sandkössum og öðru sem tilheyrir svoleiðis reiti.  Móðurást heitir styttan sem er þarna og í þá daga var það heiti með sæmd.  Nú er reiturinn orðin meiri lystigarður og allur grónari en var í þá daga.

 

MÓÐURÁST

 

Mitt í miðbæjarins erli

Móðurást oss varstu kær

varstu kannski vísbending í ferli

sem veröldin gleymdi í gær.

 

Styttan af þér steind í kopar

stendur áranna elfur geymd

minning mér í huga hopar

mæðist ásjóna eftirvill gleymd.

 

Börn bjástruð í þínum reiti

byggðu kastala og vegi

þá spurði engin um stöðu né heiti

störfuðu allir unz hallaði af degi.

 

Daglangir kossar dofnuðu fljótt

dagssetningar skyldu heim sóttu

nú er þar næstum allt hljótt,

aðeins niður umferðar fram á nótt.

 

Hvar er hláturinn og gleðiköllin

hlýju raddirnar sem saman sungu

eða þríhjólin sem geystust um völlinn

eins var um hjörtun ungu.

 

Í gær gaut ég að þér auga

grænleit ásjóna þín var

sennilega telur einhver mig spauga

spanskgrænan þig ofurliði bar.

 

            Ólafur H. Einarsson 1978

 

Ég læt hér staðar numið að sinni, en fastlega má gera ráð fyrir að ég tali meira um gömlu Reykjavík og láti fylgja með ljóð mín um hana sem ég hef setið á.